Huyện Hưng Nguyên có trên 100 dòng họ.Trải qua quá trình hình thành và phát triển, những nét đẹp văn hoá các dòng họ ở đây đang gìn giữ, phát huy và trở thành nhân tố quan trọng góp phần tạo nên truyền thống văn hóa làng xã tại các địa phương. 

Với mỗi dòng họ ở Hưng Nguyên, nhà thờ họ luôn có vị trí đặc biệt trong tâm thức của mỗi thành viên, đó cũng là nơi thờ cúng các vị tổ tiên, các anh hùng dân tộc, những người có công với đất nước và làm rạng danh dòng họ. Đồng thời cũng là nơi con cháu tề tựu trong ngày giỗ tổ để bày tỏ lòng thành kính các bậc tiền nhân và là nơi bàn bạc những công việc chung của dòng họ. 

UBND huyện Hưng Nguyên, Đảng ủy, UBND, HĐND, UBMTTQ xã Hưng Thịnh tặng hoa, quà chúc mừng dòng họ Trương Văn

Là một trong những dòng họ khá nổi tiếng ở xã Hưng Thịnh, Hưng Nguyên, Dòng họ Trương Văn được UBND huyện Hưng Nguyên công nhận "Dòng họ văn hóa" năm 2022. Dòng họ được hình thành từ thế kỷ 15. Đến nay, dòng học có 72 hộ dân, với 345 nhân khẩu. Những năm qua dòng họ Trương Văn đã tuyên truyền, vận động con cháu đẩy mạnh phát triển kính tế, ứng dụng những tiến bộ khoa học vào sản xuất, nâng cao đời sống vật chất, tinh thần cho mỗi gia đình trong dòng họ. Hiện nay, trong dòng họ không có hộ nghèo, cận nghèo. Thu nhập bình quân đầu người đạt từ 50-60 triệu đồng/người/ năm. Hàng năm 100% gia đình trong dòng họ đạt gia đình văn hóa.

Đặc biệt, trong công cuộc xây dựng nông thôn mới, xây dựng nếp sống văn minh dòng họ Trương Văn đã vận động con cháu hiến đất mở đường, đóng góp tiền của, nhân công xây dựng đường làng, cổng làng, Nhà văn hóa thôn. Đồng thời, thực hiện tốt các tiêu chí trong quy ước xây dựng thôn, xóm văn hóa.

Ông Trương Văn Vịnh, đại diện dòng họ Trương Văn xã Hưng Thịnh chia sẻ: "Việc tiếp nhận văn hóa, và các chủ trương đường lối chính sách của Đảng, pháp luật của nhà nước được phổ biến rộng rãi trong dòng họ và từng hộ gia đình đều được đồng tình hưởng ứng thực hiện. Trong xây dựng đời sống văn hóa, các gia đình đều thực hiện nghiêm quy ước của dòng họ. Hàng  năm, dòng họ đều ký kết, đăng ký xây dựng dòng họ văn hóa, gia đình văn hóa".

Cùng với việc bảo tồn, tôn tạo các di tích từ đường, hàng năm, các dòng họ trên địa bàn huyện Hưng Nguyên còn tổ chức nhiều hoạt động thiết thực nhằm xây dựng dòng họ văn hóa. Nổi bật như phong trào khuyến học khuyến tài, góp phần cổ vũ, động viên phong trào học tập suốt đời trong con cháu, tăng cường sự đoàn kết tương thân tương ái trong các dòng họ. 

Dòng họ Hồ Văn, xóm 3 xã Hưng Phúc là một trong những dòng họ tiêu biểu làm tốt công tác khuyến học, khuyến tài. Dòng họ đã đề ra quy ước, quy chế hoạt động rõ ràng. Đến nay, hội đồng gia tộc họ Hồ Văn đã xây dựng  quỹ khuyến học, khuyến tài trên 146 triệu, đã trao thưởng cho 416 con em có thành tích xuất sắc trong học tập và rèn luyện. Dòng họ có 5 người trình độ thạc sĩ; 2 người có trình độ cao cấp lý luận chính trị và 52 người có bằng Đại học. Không chỉ xây dựng gia đình hiếu học, dòng họ học tập, dòng họ Hồ Văn đều khuyến khích con cháu thi đua xây dựng gia đình văn hóa, thôn, xóm văn hóa, tích cực đóng góp cùng địa phương thực hiện hiệu quả các nhiệm vụ phát triển kinh tế, văn hóa, an sinh xã hội.

UBND huyện Hưng Nguyên trao tặng danh hiệu dòng họ văn hóa cho dòng họ Hồ Văn, xã Hưng Phúc

Ông  Hồ Xuân Trực, đại diện dòng họ Hồ Văn xóm 3 xã Hưng Phúc - Hưng Nguyên cho biết: "Không chỉ cổ vũ, động viên con cháu cố gắng phấn đấu thành tài, làm rạng danh gia đình, dòng tộc, dòng họ còn giáo dục con cháu sống và làm việc tuân thủ quy định của pháp luật, coi trọng đạo lý tốt đẹp của dân tộc, sống có trách nhiệm với cộng đồng, tích cực phát  triển kinh tế, xây dựng phong trào dòng họ văn hóa, tham gia các hoạt động từ thiện, nhân đạo tại địa  phương".

Huyện Hưng Nguyên hiện có trên 100 dòng họ.Trong những năm qua, các dòng họ trên địa bàn huyện Hưng Nguyên luôn giữ vai trò nòng cốt, vận động giáo dục con cháu, người thân trong dòng họ giữ gìn thuần phong mỹ tục, bản sắc văn hoá dân tộc. Các dòng họ đều thực hiện tốt việc cưới, việc tang, lễ hội, đã góp phần đoàn kết xây dựng gia đình văn hóa, làng văn hoá. Đến nay, phong trào xây dựng dòng họ văn hóa phát triển tại 18/18 xã, thị trấn. Toàn huyện có 17 dòng họ được công nhận "Dòng họ văn hóa". 

Các dòng họ ứng dụng khoa học kỹ thuật vào sản xuất

Đặc biệt, điều dễ nhận thấy là tỷ lệ gia đình văn hoá ở các dòng họ  đạt “Dòng họ văn hoá”  rất cao, chiếm từ 85-95%. Đời sống vật chất, tinh thần của các gia đình được nâng lên. Hầu hết các dòng họ ở huyện Hưng Nguyên đều có quỹ khuyến học, khuyến tài.Trong thực hiện quy chế dân chủ ở khu dân cư, các dòng họ là chiếc cầu nối trong việc xây dựng khối đại đoàn kết trong cộng đồng, phổ biến các chính sách của Đảng, pháp luật Nhà nước đến tận người dân mà trực tiếp là con cháu trong họ. Đặc biệt, trong phong trào xây dựng nông thôn mới ở địa phương, các dòng họ trên địa bàn huyện Hưng Nguyên đã đóng góp tiền của, ngày công, tự nguyện hiến đất, phá dỡ hàng rào, giải phóng mặt bằng để làm đường giao thông, xây dựng các công trình phúc lợi, góp phần xây dựng thành công phong trào xây dựng nông thôn mới, nông thôn mới kiểu mẫu ở các địa phương.

Đến nay, huyện Hưng Nguyên đã có 17/17 xã đạt chuẩn nông thôn mới.

Cũng chính từ những đóng góp này đến nay, huyện Hưng Nguyên đã có 17/17 xã đạt chuẩn nông thôn mới, có 3/17 xã đạt chuẩn nông thôn mới nâng cao. Hưng Nguyên phấn đấu đến cuối năm 2023 được công nhận huyện đạt chuẩn nông thôn mới. Từ phong trào này, đã góp phần làm thay đổi đời sống văn hóa nông thôn ở Hưng Nguyên.

"Để giữ vững và phát huy dòng họ văn hóa trong thời gian tới, đề nghị chính quyền, địa phương, dòng họ tiếp tục phát huy vai trò của dòng họ trong việc xây dựng các phong trào như: Xây dựng nếp sống văn minh; bảo vệ an ninh Tổ quốc; khuyến học và phong trào xây dựng đời sống văn hóa ở cơ sở. Đồng thời, đề nghị các cấp, các ngành tăng cường sự phối hợp đẩy mạnh công tác tuyên truyền, vận động các dòng họ tham gia các phong trào xây dựng gia đình văn hóa, khu dân cư văn hóa, bởi yếu tố văn hóa dòng họ đóng vai trò quan trọng trong giáo dục đạo đức, nhân cách của mỗi cá nhân, đặc biệt trong xu thế xã hội càng phát triển với sự du nhập nhiều nền văn hóa từ bên ngoài vào, việc phát huy vai trò văn hóa dòng họ càng có ý nghĩa, góp phần xây  dựng huyện Hưng Nguyên về đích huyện nông thôn mới, đẩy mạnh phong trào “Toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hóa” phát huy tinh thần Nghị quyết Trung ương 5, khóa VIII về xây dựng và phát triển nền văn hóa tiên tiến, đậm đà bản sắc dân tộc" - ông Nguyễn Hữu Hà - Phó chủ tịch UBND huyện, Trưởng Ban chỉ đạo Phong tràoTDĐKXDĐS Văn hóa và Công tác gia đình huyện Hưng Nguyên trao đổi.

Nguyễn Hạnh