Đồng chí Nguyễn Hữu Hà – Phó Chủ tịch UBND huyện và đồng chí Hoàng Thị Khánh – Phó Trưởng Ban Quản lý Di tích chủ trì Hội nghị.

Tham dự có các đồng chí lãnh đạo các phòng liên quan và tác giả lập hồ sơ xếp hạng di tích; Đại diện Phòng Văn hóa  -Thông tin, phòng Kinh tế Hạ tầng; Đại diện lãnh đạo Đảng ủy, UBND, Chủ tịch UBMTTQ, Chủ tịch Hội người cao tuổi, Bí thư, xóm trưởng xóm 2, đại diện gia đình Cố Xin và một số nhân chứng hiểu biết về Cố Xin và Bến đò Cố Xin.

          Bến đò Cố Xin thuộc làng Phúc Hậu, xã Phù Xá, huyện Hưng Nguyên (nay xóm 2, xã Xuân Lam). Bến đò Cố Xin mang tên người chèo đò ngang đưa khách qua sông, nối xã Hưng Xuân ( nay là xã Xuân Lam) ở phía tả ngạn với xã Nam Cường (Nam Đàn) phía hữu ngạn. Cố Xin tên thật là Lưu Xuân Khuồi, sinh năm 1910 tại làng Nghĩa Sơn, tổng Phù Long (nay là xã Long Xá, huyện Hưng Nguyên.

Vợ là Phạm Thị Diện, có 5 người con, dựng nhà ở cạnh bến sông. Bến đò Cố Xin đã có từ lâu đời nhưng đặc biệt quan trọng trong hai cuộc kháng chiến chống Pháp và chống Mỹ. Những năm đó, phà Bến Thủy bị máy bay địch đánh phá hết sức ác liệt nên bến đò Cố Xin được lựa chọn để đưa bộ đội qua sông Lam, tiếp tục hành quân vào chiến trường. Mưu sinh bằng nghề chèo đò ngang, vợ chồng cố Xin được xã giao nhiệm vụ chở bộ đội vượt sông.

Ngày 16/4/1968 (nhằm ngày 19 tháng 3 năm Mậu Thân), Cố Xin nhận được chỉ thị chở một đoàn sỹ quan vào Nam công tác. Khi chuyến thứ 2 quay về cập bến, thì máy bay Mỹ bất ngờ ập đến thả bom, đã làm Cố Xin mất tại chỗ. Quả bom thứ hai đánh trúng ngôi nhà của cố Xin. Ngôi nhà bị đổ sập khiến cố Xin bà bị thương nặng, một thời gian sau cũng qua đời. Lúc này, việc chèo đò qua sông được giao cho con trai cả của cố Xin là ông Lưu Văn Tín (SN 1949) và các em thực hiện.

 Sau khi Cố mất, chính quyền và nhân dân xã Hưng Xuân đã trực tiếp tổ chức mai táng chu đáo, bến đò mang tên Cố Xin như một sự ghi nhớ, tri ân người lái đò có nhiều cống hiến cho cuộc kháng chiến của dân tộc.

Bến đò Cố Xin là nơi ghi dấu nhiều sự kiện lịch sử quan trọng của địa phương là nơi chứng kiến tinh thần đấu tranh anh dũng, bất khuất của quân và dân xã Xuân Lam, huyện Hưng Nguyên, tiêu biểu là Cố Xin – Lưu Văn Khuồi. Cố Xin đã dành cả cuộc đời để phục vụ kháng chiến, phục vụ Nhân dân, góp phần quan trọng vào thắng lợi chung của dân tộc. Cố Xin hy sinh khi đang làm nhiệm vụ, tên tuổi và sự nghiệp của cố vẫn luôn được Chính quyền, Nhân dân Xuân Lam và vùng phụ cận ghi nhớ và tri ân.

          Tại hội nghị, các đại biểu tập trung góp ý và cung cấp thêm một số thông tin lịch sử vào hồ sơ khoa học di tích Bến đò Cố Xin liên qua đến thống nhất tên gọi; nhân vật và các sự kiện lịch sử; văn phong của hồ sơ, khoanh vùng bảo vệ di tích.

          Trên cơ sở góp ý của các đại biểu, phát biểu kết luận hội nghị, đồng chí Hoàng Thị Khánh – Phó Trưởng Ban Quản lý Di tích tỉnh Nghệ An nhấn mạnh, việc công nhận di tích Bến đò Cố Xin cấp tỉnh là rất cần thiết.

Tuy nhiên để di tích được minh chứng rõ ràng về các mốc thời gian, sự kiện, nhân vật cần đề nghị UBND huyện và các phòng, ban liên quan tiếp tục nghiên cứu và bổ sung tài liệu, làm dày thông tin lịch sử vào hồ sơ; tìm hiểu thêm những người tham gia có liên quan đến các nhân vật. Cùng với với đối, với tác giả biên soạn hồ sơ cần tiếp thu các ý kiến đóng góp đại biểu để hoàn thiện các nội dung, trên tinh thần cùng thống nhất chặt chẽ, khoa học, đúng quy định./.

Kiều Hoa